مقایسه شکل هندسی جمجمه عصبی و قابلیت استفاده از آن در شناسایی گونه های جنس Cyprinion ایران

به منظور بررسی قابلیت استفاده از شکل جمجمه عصبی در تفکیک گونه های جنس Cyprinion ایران براساس روش ریخت سنجی هندسی، تعداد 30 قطعه ماهی از پنج گونه ی گزارش شده از ایران صید گردید. برای این منظور تعداد 17 لندمارک هم ساخت روی تصاویر دوبعدی تهیه شده از نمای پشتی جمجمه عصبی ماهیان تعریف و رقومی سازی شد. داده های حاصله (مختصات لندمارک ها) با استفاده از روش های آماری تجزیه و تحلیل مؤلفه های اصلی (PCA)، تجزیه و تحلیل تغییرات شکلی متعارف (CVA) و تحلیل خوشه ای (CA) به کمک نرم افزارهای MorphoJ و PAST مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل های آماری به خوبی توانستند پنج گونه مورد مطالعه را براساس شکل جمجمه تفکیک نمایند. صفاتی که بر اساس آن ها می توان گونه های Cyprinion را تفکیک کرد به شرح زیر قابل بیان است: C. kais دارای کمترین عرض جمجمه در ناحیه پرویزنی جانبی، کمترین مقدار باریک شدگی جمجمه عصبی در بخش میانی و کمترین فاصله بین ابتدایی ترین محل اتصال آهیانه ها و انتهایی ترین محل اتصال آنها است. C. macrostomum دارای کمترین عرض استخوان بالاپرویزنی و دارای شکاف مشخص در لبه جلویی آن و همچنین بیشترین فاصله بین ابتدایی ترین محل اتصال آهیانه ها و انتهایی ترین محل اتصال آن ها است، C. milesi دارای باریک ترین و کشیده ترین جمجمه عصبی بوده و بیشترین میزان باریک شدگی جمجمه در بخش میانی جمجمه را دارد. در C. tenuiradius عرض جمجمه در محل بالی گوشی زیاد بوده، در نواحی میانی جمجمه کاهش یافته و مجدداً در محل پرویزنی جانبی افزایش می یابد و در نهایت C. watsoni دارای پهن ترین و کوتاه ترین استخوان بالاپرویزنی است.